Επιμέλεια:
Τσούγκος Ηλίας
Καρδιολόγος
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών
Μέλος Δ.Σ. Ελληνικού Κολλεγίου Καρδιολογίας
1. Πότε εμφανίζεται θωρακικό άλγος;
Το θωρακικό άλγος είναι συχνά η πρώτη εκδήλωση πολλών καρδιακών και μη καρδιακών παθήσεων, που μερικές από αυτές είναι δυνητικά θανατηφόρες. Επίσης αποτελεί το συνηθέστερο αίτιο προσέλευσης ασθενών στα επείγοντα καρδιολογικά ιατρεία και είναι το δεύτερο κατά σειρά συχνότητας σύμπτωμα, μετά το κοιλιακό άλγος, το οποίο αναγκάζει τον ασθενή να αναζητήσει ιατρική βοήθεια. Μπορεί να οφείλεται σε ένα ευρύ φάσμα παθήσεων εκτεινόμενο από το διαχωριστικό ανεύρυσμα της αορτής μέχρι το άγχος και την κρίση πανικού. Τα κυριότερα αίτια θωρακικού πόνου παρουσιάζονται στον πίνακα :
Πίνακας Διαφορική διάγνωση θωρακικού άλγους:
Καρδιακής αιτιολογίας
- Ισχαιμικά: Έμφραγμα μυοκαρδίου/Ασταθής στηθάγχη/Στηθάγχη προσπαθείας
- Διαχωριστικό ανεύρυσμα αορτής
- Περικαρδίτιδα
- Πρόπτωση μιτροειδούς
- Στένωση αορτής
- Υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια
- Πνευμονική εμβολή
- Πνευμονία
- Πνευμοθώρακας
- Πνευμονική υπέρταση
- Νοσήματα οισοφάγου
- Μυοσκελετικό άλγος
- Έρπητας ζωστήρας
- Αγχώδης νεύρωση
2. Ποια είναι τα κυριότερα αίτια θωρακικού άλγους;
Οι επιδημιολογικοί χαρακτήρες του θωρακικού άλγους διαφέρουν σημαντικά, οι καρδιαγγειακές παθήσεις όπως το έμφραγμα μυοκαρδίου, η στηθάγχη, η πνευμονική εμβολή και η καρδιακή ανεπάρκεια διαγιγνώσκονται σε περισσότερο από 50% των ασθενών, ενώ στο άλλο 50% είναι οι μυοσκελετικές παθήσεις, νοσήματα του γαστρεντερικού συστήματος, οι κρίσεις πανικού ή άλλες ψυχιατρικές διαταραχές, καθώς και η πνευμονική νόσος.
3. Ποιες είναι οι βασικότερες εξετάσεις για τη διαφορική διάγνωση του θωρακικού άλγους;
Βασικές εξετάσεις για τη διερεύνηση θωρακικού πόνου είναι:
1) Το ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ): αποκαλύπτει τα ισχαιμικά επεισόδια και πρέπει να γίνεται πάντα ακόμη και επί άτυπης εκδήλωσης του πόνου. Επί βασικής υπόνοιας πόνου μυοκαρδιακής ισχαιμίας ακόμη και αν το αρχικό ΗΚΓ είναι φυσιολογικό, θα πρέπει να επαναλαμβάνεται σε 1 έως 2 ώρες αργότερα.
2) Ακτινογραφία θώρακος: αποκαλύπτει τη συμφόρηση των πνευμόνων (επί δύσπνοιας), πνευμοθώρακα, πνευμονίας (επί πυρετού), πλευριτικής συλλογής, διεύρυνσης μεσοθωρακίου.
3) Δείκτες μυοκαρδιακής νέκρωσης (καρδιακή τροπονίνη, κρεατινική κινάση [CK] και ισοένζυμο MB της CK [CK-MB]): επί υπόνοιας μυοκαρδιακής ισχαιμίας. Οι δείκτες αυτοί ανευρίσκονται σε παθολογικά επίπεδα 4-6 ώρες μετά από την έναρξη του πόνου και με την προϋπόθεση ότι έχει προκληθεί μυοκαρδιακή νέκρωση.
4) Αέρια αίματος: επί συνοδού δύσπνοιας.
4. Σε ποιες περιπτώσεις ο πόνος στο στήθος δεν είναι καρδιογενής;
Χαρακτηριστικά θωρακικού πόνου που δεν συνάδουν με στηθάγχη:
1) διάρκεια <1 λεπτό ή διάρκεια πολλών ωρών 2) διαξιφιστικός χαρακτήρας (σαν μαχαιριά) 3) εντόπιση στην περιοχή του μαστού (συνήθως υποδεικνύεται με το δάκτυλο, ενώ ο στηθαγχικός πόνος με σφιγμένη γροθιά) 4) επιδείνωση με τις κινήσεις του σώματος ή με τις αναπνοές 5) αναπαραγωγή πόνου με την πίεση στο θώρακα (τοπική ευαισθησία) 5. Απαιτεί άμεση διερεύνηση το θωρακικό άλγος;
Τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί μεγάλη πρόοδος όσον αφορά την εκτίμηση των ασθενών με θωρακικό άλγος, που οφείλεται κυρίως στην ανακάλυψη νέων και ακριβέστερων δεικτών μυοκαρδιακής νέκρωσης, στη χρήση της υπερηχοκαρδιογραφίας στο τμήμα επειγόντων, στην ευρύτερη εφαρμογή της δοκιμασίας κόπωσης, του σπινθηρογραφήματος μυοκαρδίου, της αξονικής στεφανιογραφίας και άλλων διαγνωστικών μεθόδων. Η καλή λήψη ιστορικού αποτελεί παρόλα αυτά τον ακρογωνιαίο λίθο στην αξιολόγηση ατόμου με θωρακικό πόνο. Το θωρακικό άλγος απαιτεί άμεση διερεύνηση για την έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση δυνητικά θανατηφόρων παθήσεων και η αρχική αξιολόγηση περιλαμβάνει την εκτίμηση των ζωτικών σημείων και την ακρόαση των πνευμόνων και του θώρακος.